මිට්ටානි අධිරාජ්‍යයේ නාගරික මධ්‍යස්ථානය නියඟයකින් හෙළි වේ.
ජර්මානු සහ කුර්දි ජාතික පුරාවිද්‍යාඥයින් පිරිසක් විසින් ටයිග්‍රිස් නදිය ආශ්‍රිතව පිහිටා තිබූ වසර 3400ක් පැරණි මිට්ටානි අධිරාජ්‍යයේ නගරයක් සොයා ගෙන ඇත.
මේ වසර මුලදී ඉරාකයේ දැඩි නියඟයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මෝසුල් ජලාශයේ ජලයෙන් නගරයක් පුපුරා ගියේය.
මිට්ටානි අධිරාජ්‍යයේ සැලකිය යුතු මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස සැලකෙන පුරාණ සකීකු, මාලිගාව සහ අනෙකුත් ප්‍රධාන ගොඩනැගිලි (ක්‍රි.පූ. 1550-1350 පමණ) සහිත විශාල නගරයක් වන්නට ඇත.
ඉරාකය යනු ලොව පුරා දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් වඩාත්ම බලපෑමට ලක් වූ රටවලින් එකකි.
විශේෂයෙන්ම ජාතියේ දකුණු ප්‍රදේශය මාස ගණනාවක් දරුණු නියඟයකට මුහුණ දී තිබේ.
ඉරාකයේ වඩාත්ම වැදගත් ජල ගබඩාව වන මෝසුල් ජලාශයෙන් බෝග වියළී නොයෑම සඳහා විශාල ජල පරිමාවක් ඉවත් කර ඇත.
කිසිදු පූර්ව පුරාවිද්‍යාත්මක පර්යේෂණයකින් තොරව, මෙය දශක ගණනාවකට පෙර දියේ ගිලී තිබූ ලෝකඩ යුගයේ නගරයක් නැවත මතුවීමට හේතු විය.
එය කෙමුනේ හි ඉරාක කුර්දිස්තාන් කලාපයේ පිහිටා ඇත.
මෙම අනපේක්ෂිත සිදුවීම හේතුවෙන් මෙම විශාල, වැදගත් අගනගරය නැවත ජලයෙන් යටවීමට පෙර හැකි ඉක්මනින් එහි සමහරක් සොයා ගැනීමට සහ ලේඛනගත කිරීමට පුරාවිද්‍යාඥයින්ට හදිසියේ බලපෑම් එල්ල විය.
දින කිහිපයක් ඇතුළත, ගලවා ගැනීමේ කැණීම් සඳහා කණ්ඩායමක් එක්රැස් කරන ලදී.
Fritz Thyssen පදනම Freiburg විශ්වවිද්‍යාලය හරහා කෙටි දැනුම්දීමකින් ව්‍යාපෘතිය සඳහා අරමුදල් සපයන ලදී.
ජර්මානු කුර්දි පුරාවිද්‍යා කණ්ඩායමට දැඩි හදිසි අවශ්‍යතාවක් ඇති වූයේ ජලාශයේ ජල මට්ටම නැවත ඉහළ යන්නේ කවදාද යන්න අපැහැදිලි බැවිනි.
පර්යේෂකයන් නගරයේ සිතියම්කරණයේ සැලකිය යුතු කොටසක් ඉක්මනින් සම්පූර්ණ කළහ.
මාලිගාවකට අමතරව බිත්ති සහ කුළුණු සහිත යෝධ බලකොටුවක්, ස්මාරක, බහු-මහල් ගබඩා ගොඩනැගිල්ලක් සහ කාර්මික සංකීර්ණයක් සොයා ගන්නා ලද අතර එය 2018 හි කෙටි ප්‍රචාරණයක් අතරතුර දැනටමත් හඳුනාගෙන තිබුණි.
උතුරු මෙසපොතේමියාවේ සහ සිරියාවේ සැලකිය යුතු කොටසක් පාලනය කළ මිට්ටානි අධිරාජ්‍යය (ක්‍රි.පූ. 1550-1350) සමයේදී විශාල නාගරික සංකීර්ණය ඉදිකරන ලදී.
කියුනිෆෝම් පුවරු 100කට වැඩි එකතුවක් තිබූ සෙරමික් භාජන පහක් සොයා ගැනීම විශේෂයෙන් කැපී පෙනේ.
ඒවා නිර්මාණය කරන ලද්දේ මධ්‍යම ඇසිරියානු යුගයේදී, නගරය විනාශ කළ විනාශකාරී භූමිකම්පාවෙන් වැඩි කලකට පසුවය.
සමහර මැටි පුවරු වල අකුරු විය හැකි මැටි ලියුම් කවර පවා තවමත් තිබේ.
මිට්ටානි යුගයේ අගනගරය අවසන් වූයේ කවදාද සහ ප්‍රදේශය පුරා ඇසිරියානු ආධිපත්‍යය ආරම්භ වූයේ කවදාද යන්න පිළිබඳ තීරණාත්මක තොරතුරු මෙම සොයාගැනීමෙන් හෙළි කළ හැකිය.
Peter Pfälzner ට අනුව, "උණුසුම් නොකළ මැටිවලින් සාදන ලද කියුනිෆෝම් පුවරු ජලය යට මෙතරම් කාලයක් පැවතීම ආශ්චර්යමත් දෙයකි."
Gerda Henkel පදනමේ සහාය ඇතිව විස්තීර්ණ සංරක්ෂණ ව්‍යාපෘතියක කොටසක් ලෙස, කැණීම් කරන ලද ගොඩනැගිලි සම්පූර්ණයෙන්ම ප්ලාස්ටික් තහඩු වලින් ආවරණය කර ඇති අතර ඉහල යන ජලයෙන් සැලකිය යුතු ස්ථානයකට අමතර හානියක් වැලැක්වීම සඳහා බොරළු පිරවුමකින් ඉහළට දමා ඇත.
මෙය සිදු කරනුයේ නටබුන් තුළ තවමත් වැළලී ඇති නොකැඩූ මැටි බිත්ති සහ වෙනත් ඕනෑම නිධානයකට ජලය හානි වීම වැළැක්වීම සඳහා ය.
දැන් නැවත වරක් එම ප්‍රදේශය සම්පූර්ණයෙන්ම ජලයෙන් යට වී ඇත.
