පළමු ලෝක යුද්ධය යනු 1914 සිට 1918 දක්වා ලෝකයේ ප්‍රධාන බලවතුන් සම්බන්ධ වූ ගෝලීය ගැටුමකි. එය බ්‍රිතාන්‍යය, ප්‍රංශය, රුසියාව සහ පසුව එක්සත් ජනපදය විසින් ප්‍රමුඛ මිත්‍ර පාක්ෂික බලවතුන් සහ ජර්මනිය, ඔස්ට්‍රියාව-හංගේරියාව සහ ඔටෝමාන් අධිරාජ්‍යය විසින් ප්‍රමුඛ මධ්‍යම බලවතුන් අතර සටන් කරන ලදී. යුද්ධයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මිලියන ගණනක ජීවිත හානි සිදු වූ අතර ලෝකයේ දේශපාලන හා සමාජීය භූ දර්ශනය සදහටම වෙනස් කළේය.
යුද්ධයේ වැදගත්ම සාධකයක් වූයේ ගුවන් යානා, ටැංකි සහ මැෂින් තුවක්කු ඇතුළු දියුණු තාක්‍ෂණය සහ ආයුධ භාවිතයයි. යුද්ධයේ හොඳම ප්‍රහාරක ගුවන් යානා වූයේ බ්‍රිතාන්‍ය Sopwith Camel සහ German Fokker D.VII ය. මෙම ගුවන් යානා ගුවන් විශිෂ්ටත්වය ලබා ගැනීමට උපකාරී වූ අතර යුද්ධයේ ප්‍රතිඵලය සඳහා සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කළේය.
හමුදා නායකත්වය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවේ ජෙනරාල් ඩග්ලස් හේග් පළමු ලෝක යුද්ධයේ හොඳම අණ දෙන නිලධාරියෙකු ලෙස සැලකේ. යුද්ධයේ මාරාන්තික සටන් දෙකක් වන Somme සටන සහ Passchendaele සටනේදී බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා මෙහෙයවීමේ වගකීම ඔහු සතු විය.
ජර්මානු සොල්දාදුවන් 132ක් තනි අතින් අල්ලාගෙන වීරයෙකු වූ ඇමරිකානු සොල්දාදුවෙකු වූ ඇල්වින් යෝර්ක් ඇතුළු බොහෝ දෙනෙක් පළමු ලෝක යුද්ධයේදී ප්‍රසිද්ධියට පත් වූහ. යුද්ධයේ අනෙකුත් ප්රසිද්ධ පුද්ගලයින් ටී.ඊ. ඔටෝමාන් අධිරාජ්‍යයට එරෙහිව ගරිල්ලා සටන් සඳහා අරාබි ගෝත්‍රිකයන් මෙහෙයවූ ලෝරන්ස්, අරාබියේ ලෝරන්ස් ලෙසද හැඳින්වේ.
අවසානයේ යුද්ධය ජයග්‍රහණය කළ පිරිස මිත්‍ර පාක්ෂික බලවතුන් වූ අතර ඔවුන්ගේ ජයග්‍රහණය මධ්‍යම බලවතුන්ගේ පරාජයට සහ වර්සායි ගිවිසුම අත්සන් කිරීමට හේතු විය. කෙසේ වෙතත්, මිලියන ගණනක ජීවිත අහිමි වූ සහ මුළු නගර විනාශ වූ යුද්ධය සම්බන්ධ සියලුම ජාතීන්ට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කළේය.
යුද්ධයෙන් පරාජිතයන් තුවාල ලැබූවන් සහ භූමි ප්‍රදේශය යන දෙඅංශයෙන්ම විශාල පාඩු ලැබීය. විශේෂයෙන්ම ජර්මනිය, වර්සායිල් ගිවිසුමෙන් දැඩි ලෙස පහර වැදී ඇති අතර, ඔවුන්ට වන්දි ගෙවීමට සහ ඔවුන්ගේ ඉඩම්වලින් සැලකිය යුතු කොටස් අත්හැරීමට අවශ්ය විය.
පළමු ලෝක සංග්‍රාමයේ දී සිදු වූ පාඩු ඉතා ගැඹුරු වූ අතර මිලියන ගණනක් සොල්දාදුවන් සහ සිවිල් වැසියන්ගේ ජීවිත අහිමි විය. නව බලවතුන්ගේ නැගීමටත් අධිරාජ්‍ය බිඳවැටීමටත් තුඩු දුන් යුද්ධය ලෝකයේ දේශපාලන හා සමාජීය භූ දර්ශනය කෙරෙහි ද සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කළේය.
සමස්තයක් වශයෙන්, පළමු ලෝක යුද්ධය ඉතිහාසයේ ගමන් මග වෙනස් කළ විනාශකාරී ගැටුමකි. යුද්ධයේ දී සටන් කළ අය කළ කැපකිරීම් සිහිපත් කිරීම සහ අද අපගේ ලෝකය තුළ සාමය සහ අවබෝධය සඳහා අඛණ්ඩව උත්සාහ කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
